«Δεν βλέπω δικαιοσύνη σε αυτόν τον πόλεμο», γράφει στο προσωπικό του ημερολόγιο Ρώσος στρατιώτης που αποκαλύπτει με δραματικό τρόπο την βαρβαρότητα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
Πρόκειται για την πρώτη εθελοντική μη λογοκριμένη αναφορά στρατιώτη από το μέτωπο, αναφέρει το δημοσίευμα του Guardian.
Ο Πάβελ Φιλάτιεφ γνώριζε τις συνέπειες αυτών που έλεγε. Ο πρώην αλεξιπτωτιστής κατάλαβε ότι διακινδύνευε με φυλάκιση, ότι θα τον αποκαλούσαν προδότη και θα τον απέφευγαν οι πρώην συμπολεμιστές του. Η ίδια του η μητέρα τον είχε προτρέψει να φύγει από τη Ρωσία όσο μπορούσε. Παρ όλα αυτά μίλησε, γράφει το δημοσίευμα.
«Δεν βλέπω δικαιοσύνη σε αυτόν τον πόλεμο. Δεν βλέπω αλήθεια εδώ», είπε καθήμενος σε ένα καφέ στη Μόσχα, μιλώντας στον δημοσιογράφο ο Φιλάτιεφ.
«Δεν φοβάμαι να πολεμήσω στον πόλεμο. Αλλά πρέπει να νιώσω δικαιοσύνη, να καταλάβω ότι αυτό που κάνω είναι σωστό. Και πιστεύω ότι όλα αυτά αποτυγχάνουν όχι μόνο επειδή η κυβέρνηση έχει κλέψει τα πάντα, αλλά επειδή εμείς, οι Ρώσοι, δεν αισθανόμαστε ότι αυτό που κάνουμε είναι σωστό».
Η «βόμβα των 141 σελίδων»
Πριν από δύο εβδομάδες, ο Πάβελ Πιλάτιεφ από τη σελίδα του στο ρωσικό μέσο κοινωνικής δικτύωσης VKontakte δημοσίευσε μια βόμβα 141 σελίδων.
Πρόκειται για μια καθημερινή περιγραφή του τρόπου με τον οποίο η μονάδα αλεξιπτωτιστών στάλθηκε στην ηπειρωτική Ουκρανία από την Κριμαία, μπήκε στη Χερσώνα και κατέλαβε το λιμάνι και εισχώρησε κάτω από βαριά πυρά πυροβολικού για περισσότερο από ένα μήνα κοντά στο Μικολάιβ.
«Καθόμασταν κάτω από τα πυρά πυροβολικού του Μικολάιβ», είπε. «Τι στο διάολο χρειαζόμαστε αυτόν τον πόλεμο; Και πραγματικά είχα αυτή τη σκέψη: «Θεέ μου, αν επιβιώσω, τότε θα κάνω ό,τι μπορώ για να το σταματήσω αυτό». Στη συνέχεια ο Πιλάτιεφ τραυματίστηκε και απομακρύνθηκε από το μέτωπο με μια σοβάρη μόλυνση στο μάτι.
«Απλώς δεν μπορώ να μείνω άλλο σιωπηλός»
Πέρασε 45 ημέρες, γράφοντας τα απομνημονεύματά του από τη σύγκρουση, σπάζοντας μια ομερτά σύμφωνα με την οποία ακόμη και η λέξη πόλεμος έχει απαγορευτεί δημόσια. «Απλώς δεν μπορώ να μείνω άλλο σιωπηλός, παρόλο που ξέρω ότι πιθανότατα δεν θα αλλάξω τίποτα, και ίσως έκανα ανοησία βάζοντας τον εαυτό μου σε τέτοιους μπελάδες», λέει ο Φιλάτιεφ με τρόμο.
Τα απομνημονεύματά του, «ZOV», πήραν την ονομασία τους από τα σύμβολα που εντοπίζονται στα οχήματα του ρωσικού στρατού που έχουν υιοθετηθεί ως σύμβολο υπέρ του πολέμου στη Ρωσία. Μέχρι τώρα, δεν έχει υπάρξει πιο λεπτομερής, εθελοντική αναφορά από Ρώσο στρατιώτη που συμμετείχε στην εισβολή στην Ουκρανία. Αποσπάσματα δημοσιεύτηκαν στον ανεξάρτητο τύπο της Ρωσίας, ενώ ο Πάβελ ΦΙλάτιεφ εμφανίστηκε μέσω βίντεο για μια τηλεοπτική συνέντευξη στο TV Rain.
Ο Guardian δεν μπόρεσε να επαληθεύσει όλες τις λεπτομέρειες της σοκαριστικής ιστορίας του Φιλάτιεφ, αλλά παρείχε έγγραφα και φωτογραφίες που δείχνουν ότι ήταν αλεξιπτωτιστής του 56ου αερομεταφερόμενου συντάγματος που στάθμευε στην Κριμαία, ότι νοσηλεύτηκε με τραυματισμό στα μάτια ενώ «εκτελούσε ειδικές καθήκοντα στην Ουκρανία» τον Απρίλιο και ότι είχε γράψει απευθείας στο Κρεμλίνο τις καταγγελίες του για τον πόλεμο πριν δημοσιοποιηθούν τα απομνημονεύματά του.
«Μου πήρε εβδομάδες για να καταλάβω ότι δεν υπήρχε πόλεμος σε ρωσικό έδαφος και ότι μόλις είχαμε επιτεθεί στην Ουκρανία»
Ο Φιλάτιεφ που υπηρετούσε στην Κριμαία περιέγραψε πώς η εξαντλημένη και κακώς εξοπλισμένη μονάδα του εισέβαλε στην ηπειρωτική Ουκρανία κάτω από ένα «χαλάζι» πυραύλων στα τέλη Φεβρουαρίου, με ελάχιστες πληροφορίες και εικόνα από την άποψη της επιμελητείας ή των στόχων, και καμία ιδέα για την μεγάλη εικόνα του πολέμου. «Μου πήρε εβδομάδες για να καταλάβω ότι δεν υπήρχε πόλεμος σε ρωσικό έδαφος και ότι μόλις είχαμε επιτεθεί στην Ουκρανία», είπε.
Κάποια στιγμή, ο Φιλάτιεφ περιγράφει πώς οι αλεξιπτωτιστές, η ελίτ του ρωσικού στρατού, κατέλαβαν το λιμάνι της Χερσώνας και αμέσως άρχισαν να αρπάζουν «υπολογιστές και ό,τι πολύτιμο αγαθό μπορούσαμε να βρούμε». Μετά λεηλάτησαν τις κουζίνες για φαγητό. Σαν άγριοι, φάγαμε τα πάντα εκεί: βρώμη, χυλό, μαρμελάδα, μέλι, καφέ… Δεν δίναμε δεκάρα για τίποτα, είχαμε ήδη φτάσει στο όριο. Οι περισσότεροι είχαν περάσει ένα μήνα στα χωράφια, χωρίς να έχουν την παραμικρή άνεση, ένα ντους ή κανονικό φαγητό.
«Σαν άθλιοι προσπαθούσαμε να επιβιώσουμε»
«Τα πάντα τριγύρω μας έδιναν ένα άσχημο συναίσθημα. Σαν άθλιοι προσπαθούσαμε να επιβιώσουμε». «Ξέρω ότι θα ακουστεί άγριο σε έναν ξένο αναγνώστη», είπε, περιγράφοντας έναν συνάδελφό του στρατιώτη που έκλεψε έναν υπολογιστή. «Αλλά [ο στρατιώτης] ξέρει ότι αυτό αξίζει περισσότερο από έναν από τους μισθούς του. Και ποιος ξέρει αν ούτως ή άλλως θα είναι ζωντανός αύριο. Το παίρνει λοιπόν. Δεν προσπαθώ να δικαιολογήσω αυτό που έκανε. Αλλά νομίζω ότι είναι σημαντικό να πούμε γιατί οι άνθρωποι συμπεριφέρονται έτσι, για να καταλάβουμε πώς να τοσταματήσουμε… Τι θα κάνει ένα άτομο σε τέτοιου είδους ακραίες καταστάσεις».
Διαμαρτυρήθηκε εκτενώς ενάντια σε αυτό που ονόμασε «υποβάθμιση» του στρατού, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης παλαιών κιτ και οχημάτων που άφησαν Ρώσους στρατιώτες εκτεθειμένους στις Ουκρανικές αντεπιθέσεις. Το τουφέκι που του έδωσαν πριν τον πόλεμο ήταν σκουριασμένο και είχε σπασμένο λουρί, είπε.
«Δεν ήταν σαφές ποιο ήταν το σχέδιο, όπως πάντα κανείς δεν ήξερε τίποτα»
«Ήμασταν απλώς ένας ιδανικός στόχος», έγραψε, περιγράφοντας το ταξίδι στη Χερσώνα με απαρχαιωμένα και άθωρακα φορτηγά UAZ που μερικές φορές ακινητοποιούνταν για 20 λεπτά. «Δεν ήταν σαφές ποιο ήταν το σχέδιο, όπως πάντα κανείς δεν ήξερε τίποτα».
Ο Φιλάτιεφ περιγράφει πώς βρέθηκε καθηλωμένος σε χαρακώματα για σχεδόν ένα μήνα κοντά στο Μικολάιβ κάτω από τα πυρά του ουκρανικού πυροβολικού. Εκεί ήταν που μια οβίδα έριξε λάσπη στο μάτι του, οδηγώντας σε μόλυνση που σχεδόν τον τύφλωσε.
Καθώς οι απογοητεύσεις αυξάνονταν στο μέτωπο, έγραψε για αναφορές στρατιωτών που αυτοπυροβολήθηκαν εσκεμμένα για να ξεφύγουν από το μέτωπο και να εισπράξουν 3 εκατομμύρια ρούβλια (40.542 £) ως αποζημίωση, καθώς και φήμες για πράξεις ακρωτηριασμού αιχμαλωτισμένων στρατιωτών και πτωμάτων.
Ο Ρώσος υπουργός Άμυνας δεν έχει υπηρετήσει
«Οι περισσότεροι στον στρατό είναι δυσαρεστημένοι με το τι συμβαίνει εκεί, είναι δυσαρεστημένοι με την κυβέρνηση και τους διοικητές τους, είναι δυσαρεστημένοι με τον Πούτιν και την πολιτική του, είναι δυσαρεστημένοι με τον υπουργό Άμυνας, ο οποίος δεν έχει υπηρετήσει ποτέ στο στρατό», έγραψε.
«Κανείς δεν περιθάλπει βετεράνους εδώ», είπε κάποια στιγμή. «Υπάρχουν σωροί νεκρών, των οποίων οι συγγενείς δεν έχουν λάβει αποζημίωση», επιβεβαιώνοντας αναφορές των μέσων ενημέρωσης για τραυματίες στρατιώτες που περιμένουν μήνες για πληρωμές.
Το αρχικό σχέδιο του Φιλάτιεφ ήταν να δημοσιεύσει τα απομνημονεύματά του και να παραδοθεί αμέσως στην αστυνομία. Αλλά ο Οσέτκσιν, Ρώσος ο ακτιβιστής, του είπε να το ξανασκεφτεί ενώ τον προέτρεψε επανειλημμένα να φύγει από τη χώρα. Μέχρι και τη συνέντευξη είχε αρνηθεί να το κάνει.
Γι’ αυτό, για δύο εβδομάδες, ο Φιλάτιεφ έμενε σε διαφορετικό ξενοδοχείο κάθε βράδυ και ζούσε μαζί με ένα βαρύ μαύρο σακίδιο που είχε μαζί του, προσπαθώντας να μείνει ένα βήμα μπροστά από την αστυνομία. Ακόμα και έτσι, παραδέχεται, δεν θα έπρεπε να ήταν δύσκολο να βρεθεί.
Ο Φιλάτιεφ, 34 ετών, πέρασε ένα μεγάλο μέρος της ζωής του στο στρατό. Αφού υπηρέτησε στην Τσετσενία στα τέλη της δεκαετίας του 2000, πέρασε σχεδόν μια δεκαετία ως εκπαιδευτής αλόγων, προτού ξαναστρατολογηθεί το 2021 για οικονομικούς λόγους, είπε.
«Είναι ο 21ος αιώνας, ξεκινήσαμε αυτόν τον ηλίθιο πόλεμο»
Τώρα είναι ένας αλλαγμένος άνθρωπος. Ο πόλεμος και το άγχος τον βαραίνουν. Ακόμα δεν μπορεί να δει σωστά από το δεξί του μάτι. Και γελάει πικρά που πρέπει να παραπονεθεί για τον ρωσικό στρατό σε έναν ξένο δημοσιογράφο. «Λένε ότι για τον ηρωισμό ορισμένων φταίνε άλλοι», είπε. «Είναι ο 21ος αιώνας, ξεκινήσαμε αυτόν τον ηλίθιο πόλεμο και για άλλη μια φορά καλούμε τους στρατιώτες να κάνουν ηρωικές πράξεις, να θυσιαστούν.
Είχε ακούσει ότι η μονάδα του ετοιμαζόταν να τον κατηγορήσει για λιποταξία, μια κατηγορία που θα μπορούσε να τον οδηγήσει στη φυλακή για πολλά χρόνια. Κι όμως δεν έγινε τίποτα.
«Δεν καταλαβαίνω γιατί ακόμα δεν με έχουν αρπάξει», διερωτήθηκε. «Έχω πει περισσότερα από οποιονδήποτε άλλο τους τελευταίους έξι μήνες. Ίσως δεν ξέρουν τι να κάνουν μαζί μου».
Ο Οσέτσκιν ανακοίνωσε ότι ο Φιλάτιεφ είχε καταφέρει να δραπετεύσει από τη Ρωσία «πριν τη σύλληψή του». Δεν είναι ακόμη σαφές εάν έχει κατηγορηθεί επίσημα για οποιοδήποτε έγκλημα στη Ρωσία.
«Γιατί να πρέπει να φύγω από τη χώρα μου μόνο και μόνο για να πω την αλήθεια για το σε τι έχουν μετατρέψει τον στρατό μας αυτά τα καθάρματα;», έγραψε ο Φιλάτιεφ σε ένα μήνυμα στο Telegram.
«Δεν θα άλλαζα τίποτα για να γίνω δειλός, να πετάξω το όπλο μου και να εγκαταλείψω τους συντρόφους μου»
«Οι άνθρωποι με ρωτούν γιατί δεν πέταξα το όπλο μου», είπε. «Λοιπόν, είμαι κατά αυτού του πολέμου, αλλά δεν είμαι στρατηγός, δεν είμαι υπουργός Άμυνας, δεν είμαι ο Πούτιν, δεν ξέρω πώς να το σταματήσω. Δεν θα άλλαζα τίποτα για να γίνω δειλός, να πετάξω το όπλο μου και να εγκαταλείψω τους συντρόφους μου».
Καθισμένος στους πολυσύχναστους δρόμους της Μόσχας για πιθανώς την τελευταία φορά, είπε ότι ήλπιζε ότι όλο αυτό θα τελείωνε μετά από λαϊκές διαδηλώσεις όπως κατά τη διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ. Αλλά προς το παρόν, είπε, αυτό φαινόταν μακριά. «Είμαι απλά τρομοκρατημένος για το τι θα συμβεί στη συνέχεια», είπε, φανταζόμενος τη Ρωσία να αγωνίζεται για ολοκληρωτική νίκη παρά το τρομερό κόστος. «Τι θα πληρώσουμε για αυτό; Ποιοι θα μείνουν στη χώρα μας; … Για τον εαυτό μου είπα ότι αυτό είναι μια προσωπική τραγωδία. Πώς καταντήσαμε; Και πώς μπορεί να γίνει χειρότερο;»
Αποσπάσματα από το περίφημο ημερολόγιο βρίσκουν ήδη το φως της δημοσιότητας στα δυτικά μέσα όπου με βιωματικό ύφος περιγράφεται η τραγική καθημερινότητα του ρωσοουκρανικού πολέμου, μέσα από τα μάτια του Πάβελ Φιλάτιεφ. Η Washington Post και ο Guardian έχουν ήδη προχωρήσει σε δημοσιοποίηση συγκεκριμένων αποσπασμάτων.
