Ο νόμος για την ταχεία νομιμοποίηση της κάνναβης δεν πείθει ούτε τον επικεφαλής λομπίστα της Γερμανικής Ένωσης Κάνναβης. Τι έχει εναντίον του σχεδίου; Μια συνέντευξη.
“Στρίβοντας ένα τσιγαριλίκι”, “ανάβοντας ένα σακουλάκι” ή “καπνίζοντας έναν πείρο” – υπάρχουν πολλοί όροι για μια πράξη που εξακολουθεί να είναι παράνομη στη Γερμανία: την κατανάλωση κάνναβης. Μόνο η κατοχή προϊόντων κάνναβης, όπως το χασίς ή η μαριχουάνα, απαγορεύεται και συνεπώς τιμωρείται. Ένα πρώτο σχέδιο νόμου υποτίθεται ότι θα το αλλάξει αυτό, αλλά τα εμπόδια είναι πολύ μεγάλα, επικρίνει ένας ειδικός σε θέματα κάνναβης σε συνέντευξή του.
Περισσότεροι από τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι καταναλώνουν συνολικά περίπου 400 τόνους κάνναβης στη Γερμανία κάθε χρόνο – σύμφωνα με τη Γερμανική Ένωση Κάνναβης, αυτό αντιστοιχεί σε περίπου τέσσερα δισεκατομμύρια ευρώ που εισρέουν στην παράνομη αγορά κάθε χρόνο. Με τη νομιμοποίηση του ναρκωτικού, το κράτος θα μπορούσε να επηρεάσει όλο και περισσότερο την αγορά. Είναι αλήθεια ότι την Τετάρτη στο Βερολίνο, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση παρουσίασε το σχέδιο για την ελεγχόμενη χρήση της κάνναβης του ομοσπονδιακού υπουργού Υγείας Καρλ Λάουτερμπαχ (SPD) στην Μπούντεσταγκ και συνεπώς στο σημαντικότερο όργανο της γερμανικής νομοθεσίας. Αυτό όμως δεν έχει καμία σχέση με τη νομιμοποίηση, εξηγεί ο Georg Wurth, διευθύνων σύμβουλος της Γερμανικής Ένωσης Κάνναβης.
Η πώληση κάνναβης παραμένει εκτός
Ο πρώτος πυλώνας του νόμου περί κάνναβης (CanG) ψηφίστηκε από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση στις 16 Αυγούστου και στη συνέχεια υποβλήθηκε στην κοινοβουλευτική διαδικασία. Ο νόμος πρόκειται να τεθεί σε ισχύ στις αρχές του 2024- θα αποποινικοποιήσει την κατανάλωση κάνναβης και θα επιτρέψει την αυτοκαλλιέργεια σε λέσχες κάνναβης και τη διανομή στα μέλη. Μόνο μετά από αυτό θα πρέπει να εξεταστεί ο δεύτερος πυλώνας, το σχέδιο περιφερειακού μοντέλου με εμπορικές αλυσίδες εφοδιασμού. Για τον Wurth, ωστόσο, αυτό δεν αποτελεί ακόμη λόγο για πανηγυρισμούς: “Οι φίλοι μου με ρώτησαν όταν ανακοινώθηκαν τα πρώτα σχέδια του Lauterbach τον Οκτώβριο του 2022 αν άνοιγα ήδη τους φελλούς της σαμπάνιας”. Για τον υπέρμαχο της κάνναβης, θα υπάρχει λόγος να γιορτάσουμε μόνο όταν οι νόμοι θα έχουν πράγματι ψηφιστεί.
Ο Georg Wurth (γεννημένος το 1972), εκπαιδευμένος εφοριακός υπάλληλος, συμμετείχε στην τοπική πολιτική της γενέτειράς του, του Remscheid, με το Κόμμα των Πρασίνων τη δεκαετία του 1990, προτού ειδικευτεί στην πολιτική για τα ναρκωτικά. “Επειδή το βρίσκω ιδιαίτερα ενδιαφέρον”, λέει. Γι’ αυτό και ζει στο Βερολίνο από το 2001: “Αν θέλεις να ασχοληθείς με την πολιτική για τα ναρκωτικά, πρέπει να πας στην πρωτεύουσα”.
“Το σχέδιο νόμου φέρνει πιο κοντά τη νομιμοποίηση της κάνναβης”, λέει ο Wurth, ο οποίος διεξάγει εκστρατεία για αυτό ακριβώς το θέμα για περισσότερα από 20 χρόνια. Ωστόσο, ο ιδρυτής και ιδιοκτήτης της Γερμανικής Ένωσης Κάνναβης αντιλαμβάνεται ότι μια πραγματική νομιμοποίηση σημαίνει πλήρη ρύθμιση της αγοράς, συμπεριλαμβανομένων των δυνατοτήτων πώλησης. “Επιτρέπεται επίσης η πώληση ενός νόμιμου προϊόντος, αλλά αυτό δεν προβλέπεται στο σχέδιο”, λέει. Με τον πρώτο πυλώνα, η κατοχή, η κατανάλωση και η οικιακή καλλιέργεια μέχρι 25 γραμμάρια θα είναι νόμιμες, αλλά για τον επικεφαλής της ένωσης, αυτό έχει καθυστερήσει πολύ. Ο έγκαιρος ορισμός της ελεύθερης ποσότητας στον νόμο περί ναρκωτικών (BtMG) θα μπορούσε να αποτρέψει εκατοντάδες χιλιάδες ποινικές υποθέσεις κατά χρηστών κάνναβης.
Για να καταπολεμηθεί πραγματικά η μαύρη αγορά, χρειάζονται εξειδικευμένα καταστήματα χαμηλού κατωφλίου για την αγορά κάνναβης. Ο 50χρονος θεωρεί πιο λογική τη συμμετοχή στη λέσχη κάνναβης για τους συχνούς χρήστες. “Αλλά για τους ανθρώπους που καταναλώνουν κάνναβη μόνο περιστασιακά, αυτό δεν είναι ρεαλιστικό”, λέει ο Wurth, ο πρώτος Γερμανός λομπίστας για τη νομιμοποίηση της κάνναβης. Το 1996, μάλιστα, κατήγγειλε τον εαυτό του για κατοχή τεσσάρων γραμμαρίων μαριχουάνας, θέλοντας να καταστήσει σαφή την άνιση μεταχείριση: “Ο γείτονάς μου μπορούσε να μαζεύει όσες μπύρες και σναπς ήθελε, αλλά στο σπίτι μου έπρεπε να έρθει η αστυνομία και να πάρει τα ναρκωτικά” – αυτή, λέει, είναι μια προσπάθεια που δεν οδηγεί πουθενά.
Στην πραγματικότητα περίμενε ότι η υπόθεση θα έπεφτε στο κενό λόγω του μικρού ποσού, αλλά αποδείχθηκε διαφορετικά. Ο δικαστής του είχε επιβάλει πρόστιμο 200 μάρκων με αναστολή, αλλά ο Wurth δεν ήθελε να το δεχτεί αυτό, άλλωστε ούτε ο γείτονάς του θα έπαιρνε προειδοποίηση για κατοχή αλκοόλ. Γι’ αυτό και έφτασε την υπόθεσή του μέχρι το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο, το οποίο επικύρωσε την απόφαση του δικαστή. Όμως ο Βεστφαλιανός δεν πτοήθηκε από την αποτυχία, ηγήθηκε διαφόρων ομάδων εργασίας και τελικά ίδρυσε το 2002 την Ένωση Κάνναβης. Θα μπορούσε λοιπόν να σκεφτεί κανείς ότι το παρόν νομοσχέδιο αποτελεί μεγάλη επιτυχία για την ένωση, ένα ορόσημο, ή όχι;
Αποποινικοποίηση της κάνναβης και “νομιμοποίηση των νησιών” – είναι αυτό αρκετό;
Το νομοσχέδιο του πρώτου πυλώνα, όπως και το νομοσχέδιο του δεύτερου πυλώνα, το οποίο πρόκειται να παρουσιαστεί ως νομοσχέδιο το δεύτερο εξάμηνο του 2024, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ορόσημο – αλλά σύμφωνα με τον Wurth, αυτό δεν είναι αρκετό. “Ακόμη και αν ο δεύτερος πυλώνας είναι επιτυχής, μιλάμε μόνο για μεμονωμένες περιοχές που προβλέπουν τη ρύθμιση της αγοράς κάνναβης – ένα είδος νησιωτικής νομιμοποίησης”, λέει ο ειδικός σε θέματα κάνναβης. Μόνο η πλήρης ρύθμιση της αγοράς είναι η λύση. Αλλά η Γερμανία θα μπορούσε να περιμένει πολύ καιρό γι’ αυτό.
Το αρχικό σχέδιο, λέει, ήταν πιο στοχευμένο και προέβλεπε την εισαγωγή της κάνναβης σε καταστήματα για ενήλικες σε ολόκληρη τη Γερμανία – με άλλα λόγια, ότι θα μπορούσε να πωλείται σε μια νόμιμη αγορά. “Αυτό καταλαβαίνω πραγματικά από τη νομιμοποίηση”, λέει ο Wurth, ασκώντας κριτική στο τρέχον νομοσχέδιο, το οποίο προβλέπει μόνο την αποποινικοποίηση. Ο Λάουτερμπαχ είχε εγκαταλείψει το σχέδιό του και το δικαιολόγησε αναφερόμενος μόνο σε μυστικές και εμπιστευτικές συνομιλίες με την ΕΕ, αν και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν είχε καν σχολιάσει ακόμη το σχέδιο. “Σε αυτή τη βάση, ακύρωσε την πλήρη νομιμοποίηση για ολόκληρη τη Γερμανία”, λέει ο εμπειρογνώμονας.
Ακόμη και αν η ομοσπονδιακή κυβέρνηση παρουσιάσει γρήγορα τον δεύτερο πυλώνα, δηλαδή το σχέδιο των πρότυπων έργων που περιορίζονται σε πέντε έτη, αυτό δεν θα ξεκινήσει πριν από το 2025 το νωρίτερο. Γι’ αυτό και ο ιδρυτής της ένωσης είναι βέβαιος: “Δεν προβλέπεται νομιμοποίηση της κάνναβης στη Γερμανία πριν από το 2030”. Η αποστολή δεν έχει ακόμη επιτευχθεί και η ένωση “απέχει πολύ από το να τελειώσει”.
Η έρευνα δείχνει: Γερμανοί προτιμούν την απαγόρευση της κάνναβης
Ο Γερμανικός Σύνδεσμος Κάνναβης διεξάγει ετήσιες αντιπροσωπευτικές έρευνες για τη γνώμη των Γερμανών σχετικά με τη νομιμοποίηση της κάνναβης μέσω της Infratest Dimap. Σύμφωνα με την έρευνα, μια ενδεχόμενη νομιμοποίηση της κάνναβης εξακολουθεί να είναι αμφιλεγόμενη μεταξύ των Γερμανών πολιτών. Οι μισοί (49%) προτιμούν να διατηρηθεί η απαγόρευση, ενώ οι άλλοι μισοί (46%) θα μπορούσαν να αισθάνονται άνετα με την κάνναβη να είναι νόμιμα και ρυθμισμένα διαθέσιμη στη Γερμανία, σύμφωνα με την έρευνα της ένωσης το 2022.
Στην πρώτη έρευνα το 2014, τα ποσοστά έμοιαζαν διαφορετικά: Στο 30 τοις εκατό, η έγκριση μεταξύ των Γερμανών ήταν σημαντικά χαμηλότερη. Παρ’ όλα αυτά, η σημερινή αναλογία καθιστά δύσκολη την υλοποίηση του σχεδίου: “Είναι μια ακροβασία σε τεντωμένο σχοινί και δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ο πρώτος μεγάλος στόχος του Λάουτερμπαχ εγκαταλείφθηκε προς το παρόν”.
Ειδικός σε θέματα κάνναβης: “Η κάνναβη συνοδεύει τους ανθρώπους εδώ και χιλιάδες χρόνια”.
Αλλά από πού προέρχεται η απροθυμία των Γερμανών; Ίσως από το επιχείρημα ότι η κάνναβη είναι ναρκωτικό και επομένως δεν πρέπει να είναι ελεύθερα διαθέσιμη; “Είναι λιγότερο επικίνδυνη από το αλκοόλ, κανείς δεν θα διαφωνήσει”, λέει ο Wurth. Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας, οι αναλύσεις δείχνουν ότι υπάρχουν περίπου 74.000 θάνατοι ετησίως στη Γερμανία μόνο από την κατανάλωση αλκοόλ ή λόγω της κατανάλωσης καπνού και αλκοόλ. “Δεν υπάρχουν θάνατοι με την κάνναβη”, λέει ο Wurth. Σύμφωνα με κρατική έρευνα για τον αριθμό των θανάτων που σχετίζονται με τα ναρκωτικά, το 2020 καταγράφηκαν πράγματι συνολικά 1581 θάνατοι στη Γερμανία που σχετίζονται με τα ναρκωτικά, γράφει η γερμανική Ομοσπονδιακή Βουλή. Ωστόσο, σε καμία από τις περιπτώσεις δεν καταγράφηκε ως αιτία η κατανάλωση φυτικής κάνναβης.
Από το 1929, η κάνναβη απαγορεύεται στη Γερμανία με τον νόμο περί οπίου του Ράιχσταγκ. Σύμφωνα με τον Wurth, δεν είναι η νομιμοποίηση που πρέπει να εξεταστεί, αλλά μάλλον αυτή η απαγόρευση. “Διότι αυτή δεν είναι μια φυσική κατάσταση- η κάνναβη συνοδεύει τον άνθρωπο εδώ και χιλιάδες χρόνια – ως χρήσιμο φυτό, ως φάρμακο, ως μεθυστικό”, λέει. Ιστορικά, η παράνομη περίοδος της κάνναβης ήταν σχετικά σύντομη, λέει- τότε οι άνθρωποι ήθελαν να δοκιμάσουν αν η απαγόρευση θα έφερνε κάτι. Σύμφωνα με τον Wurth, το αποτέλεσμα είναι αρνητικό. Εξάλλου, η απαγόρευση δεν έχει θετικά αποτελέσματα και προκαλεί πολλές παράπλευρες απώλειες: πολυάριθμες ποινικές διαδικασίες και η προώθηση του οργανωμένου εγκλήματος με κέρδη δισεκατομμυρίων είναι το αποτέλεσμα.
